Ondersteuning van initiatieven in de buurt en wijk
In lijn met de aanbevelingen van de tussentijdse evaluatie ‘Sociaal makelen voor krachtige wijken’ wordt in 2016 verder geïnvesteerd op:

De zichtbaarheid van sociaal makelaars voor inwoners.

Het verder vormgeven van bewonersbetrokkenheid.
Het proactief ondersteunen van kwetsbare inwoners waar nodig.
De verbinding tussen de sociaal makelaars en buurtteams, mede aan de hand van de uitkomsten van de 3D Labs.
Meer continuïteit in het beheer van de buurthuizen en speeltuinen.

We ontwikkelen samen met de stad onze visie op het sociaal makelaarschap door op basis van de tussentijdse evaluatie en de maatschappelijke ontwikkeling, zodat we eind 2016 de uitgangspunten kunnen vaststellen voor de voortzetting vanaf 2018.

Welzijnsaccommodaties
In 2016 evalueren wij de nieuwe verhuurtarieven welzijnsaccommodaties en voeren wij een tevredenheidsonderzoek onder de gebruikers van de buurtcentra. We meten hierbij de kwaliteit van ruimten, dienstverlening en communicatie.

Verder ronden wij het onderzoek naar beheervormen voor de speeltuinen af. Het uitgangspunt is om per speeltuin een beheervorm voor te stellen die past bij de behoefte en de potentie in de wijk. Gelijktijdig wordt onderzocht welke organisatiestructuur efficiënt en effectief is voor het Utrechtse speeltuinwerk. Tot slot realiseren we in 2016 de wijkvoorzieningenplannen ‘maatschappelijk initiatief onder dak’.

Vrijwillige inzet
Net als in vorige jaren richten wij ons op het ondersteunen, verbinden en stimuleren van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. In aanvulling hierop onderzoeken wij in pilotvorm met partijen in de stad hoe wij kwetsbare inwoners beter ondersteunen om vrijwilliger te worden en te blijven. Voor het goed ‘matchen’ van deze vrijwilligers met vrijwilligerswerk blijkt namelijk een andere aanpak noodzakelijk, net als het behouden van deze groep als vrijwilliger. Deze pilot is de basis voor meer brede afspraken in de stad hoe ook deze vrijwilligers de ondersteuning te bieden die voor hen van belang is.

Hiernaast continueren wij in 2016 continueren het Initiatievenfonds en geven samen met initiatiefnemers invulling aan kennisdeling en verbinding tussen initiatieven. We zien steeds vaker een combinatie van vrijwillige inzet en sociaal ondernemerschap, bijvoorbeeld bij zelfbeheerinitiatieven. Deze ontwikkeling stimuleren en ondersteunen we, onder andere door het koppelen van ondernemers aan maatschappelijke initiatieven.

Mantelzorg
De infrastructuur in de stad voor de ondersteuning van mantelzorgers wordt in 2016 versterkt. Dit betekent concreet dat tussen de 500 en 1000 extra mantelzorgers ondersteund worden door bijvoorbeeld scholing, coaching en/of lotgenotencontact. Hiernaast zorgen wij voor meer respijtzorg en -voorzieningen en onderzoeken hoe deze zo goed mogelijk aansluiten op de behoeften van mantelzorgers. Zo zullen in de inkoop 2017 voor ouderen logeervoorzieningen buiten de verpleeghuizen ingekocht worden. Het Steunpunt Mantelzorg zet als lokaal expertisecentrum in op het vergroten van de kennis en vaardigheden van professionals in de stad die direct met mantelzorgers te maken hebben (buurtteams, wijkverpleging, huisartsenzorg en intramurale zorg).

Agenda 22
We zetten de inzet op Agenda 22 in 2016, ook omdat het VN gehandicaptenverdrag mooie kansen biedt, versterkt door. Ook in 2016 toetsen wij in de Algemene Subsidie Verordening alle subsidies op toegankelijkheid en loven wij voor de tweede maal de toegankelijkheidsprijs uit. In de Ketenaanpak Openbare Ruimte verankeren wij toegankelijkheid structureel in de gemeentelijke bedrijfsvoering en accommodaties. Met de projecten van de uitvoeringsagenda van Utrecht Aantrekkelijk en Bereikbaar bieden wij meer ruimte voor de voetganger, de fietser en het verblijf. De zorg voor een goede toegankelijkheid voor mensen met een beperking maakt daar onderdeel van uit.

Meer en meer diensten en voorzieningen digitaliseren hun informatie en dienstverlening. Deze ontwikkeling vraagt steeds meer van inwoners om ook digitaal mee te kunnen doen. Zoals de lijn in 2015 is ingezet willen wij in 2016 voortgaan: met relevante partners (zoals bijvoorbeeld de SVB, Belastingdienst, banken, U-pas en Woningnet) stappen zetten om hierin gezamenlijk naar oplossingen te zoeken die de digitale kloof verminderen. Concreet zetten wij de Digisterker-cursussen voort, vereenvoudigen we het digitaal kanaal verder en gaan we door met het toepassen van de webrichtlijnen. Daarnaast stimuleren wij de samenwerking tussen WIJ3.0, Taal doet meer en Bibliotheek Utrecht om wijkgerichte cursussen te organiseren. Onder de noemer ‘Leven en Leren’ krijgt deze samenwerking steeds meer gestalte, met name in de wijken Overvecht, Kanaleneiland, Noordwest en Hoograven. In de bibliotheken worden ‘Taalhuizen’ ingericht waar inwoners met vragen terecht kunnen, waar cursussen worden georganiseerd op het terrein van taal en digitaal en van waaruit ook op andere plekken in de wijk inwoners hun vaardigheden kunnen vergroten.

Diversiteit en LHBT
In 2016 handhaven we de inzet op het voorkomen van uitsluiting en discriminatie op basis van leeftijd, achtergrond, seksuele voorkeur en fysieke, verstandelijke of psychische gesteldheid. We continueren de samenwerking met het Rijk op basis van de intentieverklaring lokaal LHBT-beleid. Als Regenboogstad dragen we bij aan LHBT-acceptatie aan de hand van ons actieplan, de Regenboogagenda 2015 – 2018. Daarbij richten wij ons onder andere op de afname van agressie en onheuse bejegening, verhogen van het gevoel van veiligheid en verbeteren van tolerantie jegens LHBT’s.

We zetten de aanpak ‘Utrecht zijn we samen’ in 2016 voort. Utrecht staat voor een dragende en insluitende samenleving. De integrale aanpak voorziet in preventie en persoonsgerichte aanpak, waarbij iedereen dezelfde kansen heeft, we verbinding leggen tussen Utrechters, uitsluiting en radicalisering signaleren en weten wie is geradicaliseerd en daarop het juiste instrumentarium toepassen.

Sociale prestatie en dagondersteuning
Op basis van de beleidsregel Sociale prestatie en dagondersteuning wordt ook in 2016 aanbod mogelijk gemaakt gericht op zinvolle daginvulling voor Utrechters die beperkt zelfredzaam zijn. Hierbij gaat het zowel om ouderen als om inwoners met (een combinatie van) verstandelijke c.q. lichamelijke beperkingen, psychische c.q. verslavingsproblematiek. Zelfregie en het concept van ‘voor en door’ zijn een belangrijk vertrekpunt: uitgegaan wordt van de talenten en wensen van de doelgroep. Zij spelen zelf dan ook een zo actief mogelijke rol bij de organisatie en uitvoering. De ondersteuning die geboden wordt is vooral gericht op het versterken van deze vrijwillige inzet.

Taalbeheersing
Het beheersen van de Nederlandse taal is een voorwaarde voor zelfredzaamheid en het kunnen Meedoen in de samenleving. In de herijking Volwasseneneducatie is een doelstelling van 1000 taalvrijwilligers en 3000 deelnemers aan taalactiviteiten voor 2016 bepaald. In de loop van 2016 zullen wij meten of deze doelstelling is bereikt. Het rijksbudget dat beschikbaar wordt gesteld voor de bestrijding van Laaggeletterdheid zal de komende jaren met bijna 20% verminderen. Samen met de Utrechtse organisaties zullen wij de uitdaging aangaan om deze streefgetallen te blijven bereiken. Daarbij is van belang dat de actieve taalvrijwilligers zich goed gesteund voelen in hun activiteiten.

De achttien buurtteams bieden in de hele stad generalistische begeleiding op maat aan bewoners die op meerdere leefdomeinen problemen hebben. Buurtteams begeleiden, ondersteunen en activeren cliënten individueel maar waar mogelijk ook in groepsverband. Ook bieden de teams informatie en advies. Om pro-actief en effectief te kunnen werken, onderhouden de buurtteams contacten met onder andere het netwerk in de wijk, de formele en informele zorgorganisaties, de medische basiszorg, corporaties en de veiligheidsketen. De buurtteams verwijzen inwoners die het nodig hebben door naar een maatwerkvoorziening in de aanvullende zorg (spoor 3) en maken gebruik van de algemene voorzieningen in spoor 1. In 2016 wordt de werkwijze van de buurtteam verder doorontwikkeld en leveren de buurtteams een actieve bijdrage aan de diverse pilots die lopen in het kader van de taskforce EPA en het Stedelijk Plan Ouderen. Hiernaast zal de pilot wijkverpleging die Zilveren Kruis in 2016 start als kans benut worden om de driehoek buurtteam, wijkverpleging en huisarts te versterken. Deze pilot biedt deze kans omdat er per buurt voor verzekerden bij Zilveren Kruis één voorkeursaanbieder is die populatiegebonden bekostigd wordt.

In aanvulling op de basiszorg is er een werkend stelsel van ondersteuning en zorg operationeel dat fungeert als vangnet voor de meest kwetsbare Utrechters. Hierbij gaat het onder andere om intensieve begeleiding van Utrechters die niet (meer) in staat zijn om hun dagstructuur vorm te geven. Hierbij wordt voor ouderen dagbegeleiding geboden die gericht is op een zinvolle dagbesteding en het voorkomen van functieverlies. In 2016 wordt in de pilot ‘Op weg naar de Right to challenge’ onderzocht bij een initiatief in zelfbeheer of zij ook meer intensieve ondersteuning kunnen bieden aan ouderen en welke randvoorwaarden dit vraagt. Bij dit onderzoeksproces worden ook zorgaanbieders betrokken zodat wederzijds geleerd kan worden. Op deze manier wordt verdere vernieuwing binnen de aanvullende zorg voorbereid.

Hiernaast is er arbeidsmatige activering voor beperkt zelfredzame 67-minners waarbij zij ondersteund worden bij hun vrijwillige inzet. In 2016 is deze ondersteuning zo georganiseerd dat de bekostiging cliëntvolgend plaatsvindt, er een breed aanbod is dat recht doet aan de diversiteit binnen de groep en er maximaal aangesloten wordt bij de mogelijkheden van de cliënt. Ook wordt in dit kader groepsbegeleiding geboden die specifieke expertise vraagt en logeeropvang bedoeld om mantelzorgers te ontlasten. Tot slot worden waar nodig individuele voorzieningen verstrekt zoals hulp bij het huishouden, vervoer en hulpmiddelen. Voor al deze zogenaamde maatwerkvoorzieningen is de toegang passend bij de ondersteuningsvraag met zo min mogelijk bureaucratie georganiseerd. In de inkoopstrategie aanvullende zorg 2017 zullen stappen worden gezet in de gewenste vernieuwing van de aanvullende zorg, waarbij waar mogelijk de opbrengsten van de pilots in het kader van EPA en het Stedelijk Plan Ouderen benut worden.

Met de opvang en beschermd wonen richten wij ons op personen die door hun psychiatrische en/of verslavingsproblemen en/of verstandelijke beperkingen, niet in staat zijn zelfstandig te leven en een mogelijk gevaar voor zichzelf of anderen vormen. Of die vanwege de veiligheid door geweld in huislijke kring de woning hebben moeten verlaten. Daarnaast bieden wij opvang aan personen die gebonden zijn aan de regio Utrecht en als gevolg van multiproblematiek dakloos of thuisloos zijn. Wij streven naar het versterken van de eigen kracht, een snelle doorstroom uit de opvang en ambulantisering van de begeleiding en het voorkomen van terugval door het bevorderen van blijvend herstel.

In 2016 richten wij, in samenwerking met aanbieders, Altrecht en Victas en de regiogemeenten, een aantal proeftuinen in. In deze proeftuinen wordt gewerkt op basis van een verbeterde aanpak voor personen met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA) in de wijk die gebaseerd is op de conclusies van het rapport Over de Brug.

Vanuit de centrumgemeentetaak en de verplichte bovenregionale samenwerking is onder de naam Veilig Thuis een bovenregionaal Advies en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling operationeel voor de aanpak en opvang van de slachtoffers van geweld in afhankelijkheidsrelaties. De samenwerking hiervoor tussen regiogemeenten en centrumgemeente is vastgelegd in de regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling.

Ongedocumenteerden en EU-arbeidsmigranten krijgen (medische) opvang en begeleiding gericht op zelfredzaamheid in Nederland of land van herkomst. Deze opvang en begeleiding van ongedocumenteerden (voornamelijk asielzoekers) wordt voortgezet, waarbij uitgangspunt is dat niemand op straat komt. De oplossing is terugkeer of alsnog legalisering van het verblijf. In 2016 zal de uitkomst van de landelijke bed, bad, brood discussie mede bepalend zijn voor een herijking van het Utrechtse vreemdelingebeleid. Daarbij willen we de succesvolle elementen van de Utrechtse aanpak behouden. Ongedocumenteerden krijgen (medische) opvang en structureel begeleiding gericht op doorstroom en uitstroom naar duurzame zelfredzaamheid in Nederland of land van herkomst. De aanpak door de organisatie Barka van dakloze en gestrande EU arbeidsmigranten teruggeleiden naar het land van herkomst, of het bevorderen van zelfredzaamheid door toeleiding naar regulier betaald werk wordt voortgezet. Deze aanpak wordt in 2016 voortgezet en geschiedt in gezamenlijke afstemming en cofinanciering van Rijk en de grotere gemeenten.

Bevordering van de taalvaardigheid is sinds 2015 eveneens een wettelijke verantwoordelijkheid, waarbij Utrecht optreedt als çontactgemeente voor de arbeidsmarktregio Utrecht Midden. In overleg met de gemeenten in de regio wordt het beschikbare budget ingezet, zowel ten behoeve van formeel taalaanbod (zoals ROC MN en de nieuwe taalaanbieder : NLtaal) en het nonformele aanbod van bijvoorbeeld Prago en de (regio)bibliotheken. Voor 2016 en 2017 wordt een nieuw Regionaal Programma Educatie opgesteld.