In het voorjaar van 2015 is door 165 bewoners uit de stad Utrecht een Energieplan opgesteld: ‘Utrecht: Energiek middelpunt van het land’. Dit energieplan is het resultaat van het stadsgesprek Energie. Dit plan markeert de start van een nieuw energie- en klimaatbeleid in Utrecht. In de Utrechtse Energieagenda’s 2016-2019 dat in najaar 2015 verschijnt, presenteren we de activiteiten, planningen en inzet van middelen op basis van het Energieplan. We monitoren de resultaten en effecten van het programma voor de verschillende thema’s. Naast de effecten van het programma meten we het energiegebruik en de uitstoot van CO₂ van de stad als geheel. Daarnaast zetten we in op het verbeteren van de samenhang tussen landelijk duurzaamheidsbeleid en de stedelijke praktijk.

Bij een nieuw ruimtelijk plan is het belangrijk om vroeg in het planproces rekening te houden met geluidsbronnen en de mogelijke hinder of overlast daarvan voor mensen. Bij ruimtelijke plannen onderzoeken we welke maatregelen we kunnen nemen om het geluidsniveau te beperken. Mogelijke maatregelen zijn stil wegdek, geluidsafscherming en het aanpassen van de stedenbouwkundige opzet. Het lukt in een hoogstedelijk gebied zoals Utrecht desondanks vaak niet om aan de voorkeursgrenswaarde te voldoen. Als er geen maatregelen redelijkerwijs mogelijk zijn, kunnen we als gemeente ontheffing verlenen tot de in de Wet geluidhinder aangegeven maximale waarde. Dit doen we echter alleen onder aanvullende randvoorwaarden, bijvoorbeeld dat een woning minimaal één gevel heeft met een lager geluidsniveau, een luwe gevel. In de Geluidnota Utrecht staan de voorwaarden en spelregels voor een dergelijke ontheffing. Bij infrastructurele plannen hanteren we zoveel mogelijk het standstill principe, dat inhoudt dat er geen toename is van de geluidsbelasting voor de woningen.

Bij industrieterreinen met zwaardere industrie, waaronder Lage Weide, Hooggelegen (Papendorp) en Oudenrijn, en bij Rioolwaterinstallaties en Hulpwarmtecentrales passen we ‘zonebeheer’ toe: bij wijzigingen op het industrieterrein wordt voorkomen dat de geluidsbelasting buiten de zones en bij woningen bínnen de zone de wettelijke grenzen overschrijdt. Dit is van belang bij gronduitgifte, bouw- en sloopvergunningen, milieumeldingen en milieuvergunningen.

In 2013 is de isolatie van de laatste A-lijstwoningen in Utrecht afgerond. In het kader van de aanpak van de B-lijst - waarop woningen met een iets lagere geluidsbelasting staan – worden woningen langs de Lessinglaan en Haydnlaan gesaneerd (onderzoek in 2015, uitvoering in 2016). Daarbij wordt tevens bekeken of de woningen aanvullend voor energie (thermisch) kunnen worden geïsoleerd. Voor de aanpak van de B-lijst is geen meerjarige subsidie van het Rijk voorhanden maar moet per apart project een rijksbijdrage worden aangevraagd. Bij de jaarplanning van wegdekaanpassingen maken we een afweging of er een stil wegdek kan worden aangelegd bij wegen waar de geluidsbelasting op de gevel van de aanliggende woningen boven de 55 dB uitkomt.

De geluidwetgeving is sterk in ontwikkeling. We participeren in werkgroepen en lobbyen voor wetgeving die de milieukwaliteit borgt en die randvoorwaarden geeft voor ruimtelijke ontwikkelingen van een leefbare stad.

Externe veiligheid
We toetsen Ruimtelijke plannen en omgevingsvergunningen aan de normen van externe veiligheid en we nemen maatregelen om een goede ruimtelijke scheiding te bewerkstelligen tussen risicobronnen (inrichtingen, transportroutes en buisleidingen) en omringende bebouwing waarin personen aanwezig zijn. In de omgevingsvergunningen nemen we voorschriften op met maatregelen die inrichtingen moeten treffen om de risico’s te verlagen. Daarbij stemmen we af met de Veiligheidsregio Utrecht.

Voor vervoer van gevaarlijke stoffen over wegen binnen de gemeente moet de vervoerder een ontheffing aanvragen. Wij toetsen de aanvraag voor ontheffingen in overleg met de politie en de brandweer. Wij bepalen, behalve voor de snelwegen, welke routes het transport mag volgen. We leveren gegevens over externe veiligheid aan het Register risicosituaties gevaarlijke stoffen (RRGS). De gegevens uit dit register worden voor een belangrijk deel via de provinciale risicokaarten openbaar gemaakt.

De Utrechtse bodem moet beschermd, verbeterd en benut worden. Een gebiedsplan waarborgt een optimale aanpak, lagere kosten en tijdswinst voor initiatiefnemers (ondergronds ruimtegebruik, bodemenergie, bemalingen, etcetera), betere afstemming met water-,energie- en grondwaterbeschermingsbeleid, vertaling in ruimtelijke planprocessen, kwaliteitsverbetering van het grondwater en transparantere richtlijnen voor vergunningverlening, toezicht en handhaving. Om dit gebiedsplan verder te optimaliseren maken we gebruik van de verworven kennis uit het Europees project voor kennisuitwisseling over grondwaterbeheer 'Citychlor', dat in 2014 is afgerond.

Voordat een bodemsanering kan starten, is goedkeuring van de gemeente als bevoegd gezag nodig. Na de uitvoering van de sanering toetsen we de evaluatie van de bodemsanering en de plannen voor de nazorg bij een restverontreiniging.

We stellen een uitvoeringsplan 2016 op met een planning van de saneringen en onderzoeken. In 2016 geven we prioriteit aan de volgende activiteiten:
Opstellen monitoringsplan;

• We voeren saneringen uit die opgenomen zijn in het gebiedsplan, namelijk Reactorweg 11-Atoomweg12, Jutfaseweg 226, Notenbomenlaan 1 en 5, Amsterdamsestraatweg 312-314 en Vrouwjuttenstraat.
• Afkoop en gebruik van het Gebiedsplan met het bedrijfsleven en derden organiseren.
• Afronding van lopende saneringen en voortzetting van nazorgprojecten. Voorbeelden van belangrijke projecten zijn de Nedereindse Plas en de nazorg in het Griftpark.
• We starten alleen nieuwe saneringen bij milieuhygiënische spoedeisende gevallen.

Vanaf 2015 zijn de prioriteiten voor het beheer van de Utrechtse Ondergrond naar het gebiedsplan gegaan. De looptijd van het gebiedsplan is van 2015 tot 2043. Het bodembeleid van het Rijk (Rijksstructuurvisie) en de gemeente richt zich steeds meer op de waarde van de ondergrond als bron voor energie, opslag en drinkwater en als kostbaar publiek goed dat bescherming nodig heeft .

Bij elk nieuw ruimtelijk of infrastructureel plan is het belangrijk rekening te houden met de luchtkwaliteit en mogelijke gezondheidseffecten of hinder van luchtverontreiniging. Daarom proberen we vroeg in het planproces maatregelen te treffen om een zo gunstig mogelijk woon- en leefklimaat te bereiken.

We voeren de maatregelen uit van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) en het Uitvoeringsprogramma 2013-2015, Gezonde lucht voor Utrecht, inclusief jaarlijkse monitoring en bijsturing.
De uitvoering van de maatregelen in het Nationaal Samenwerkingsverband Luchtkwaliteit vindt grotendeels plaats binnen het programma Bereikbaarheid en Luchtkwaliteit. Met Gezonde Lucht voor Utrecht voeren we maatregelen uit die de blootstelling aan luchtverontreiniging door verkeer verder reduceren, zoals een milieuzone voor bestel- en personenvervoer, subsidies voor sloop en/of vervanging van vervuilende auto's en maatregelen om het verkeer op een andere, slimmere manier de stad in te geleiden. We stimuleren mensen om vaker te kiezen voor de fiets en openbaar vervoer. Op basis van meer inzicht uit de roetkaart, beschikbare en aanvullende roetmetingen en een inventarisatie naar het gebruik van houtstook, beoordelen we of roetconcentraties aanleiding geven voor extra maatregelen.

Jaarlijks monitoren we de uitvoering van bovengenoemde maatregelen. Naast de landelijke monitoring maken we een gemeentelijke monitoringsrapportage waarin we specifiek ingaan op het effect van de NSL maatregelen voor Utrecht. Indien nodig stellen we aanvullende maatregelen voor om te kunnen voldoen aan de grenswaarden – en op de langere termijn aan de advieswaarden van de WHO -voor luchtkwaliteit. De resultaten van het luchtmeetnet worden separaat vastgelegd in een gemeentelijke rapportage. Wij continueren het Utrechtse Luchtmeetnet na 2015 met een periode van vijf jaar.